De statistieken van de natuur
Sterren kennen net als mensen een wordingsgeschiedenis. Ze worden geboren. Ze leven langdurig en gaan uiteindelijk dood.
Door drs. Robert de Jong
Er is geen brandstof meer in de ster, zodat de ster niet meer in staat is om warmte op te wekken en de ruimte te verlichten. Het gaat hier om de wordingsgeschiedenis van een ster, en niet de evolutie van en ster. Evolutie gaat ervan uit dat, in een gesloten systeem (lees heelal), vanuit chaos langzaam maar zeker structuur zal ontstaan. En dat is niet mogelijk gezien de wet van de entropie, waarbij orde in de natuur in een gesloten systeem alleen kan leiden tot chaos. Tijdens de oerknal was de chaos het grootst. Orde is wetenschappelijk niet aantrekkelijk bij de oerknal. Dan blijf je vragen stellen. Zo wordt elke mooie auto ooit een wrak en elke perfect gedekte tafel staat ooit weer rommelig te wachten op de afwas.
Mensen voldoen hier niet aan, daar zij actief het verval tegen gaan door te eten en te drinken. Dat zit letterlijk en figuurlijk in het DNA van de mens. Na de dood van de mens is dat voorbij. Een ster kan zich gedurende zijn leven ook voeden door Waterstof te verbranden in Helium. Als dat op is, geldt hetzelfde als voor de mens. Het verval is daar. Ten diepste heeft de wet van de entropie te maken met de statistieken van de moleculen in het gas/ lichaam van de mens. Zet naar eens een glas water neer en breng er eens 1 druppel inkt in. Na verloop van tijd is het water overal egaal blauw. Zo leidt orde tot chaos in het glas.
Gedurende 90% van het leven van een ster is de ster een gewone ster. 1% van de tijd heeft een ster nodig om vanuit een gaswolk geboren te worden. 9% is er nodig om vanuit een baby-ster een gewone ster te worden, en aan het einde hebben we nog 10% nodig voor de eindfasen van een ster. Nu kun je als mens er niet op wachten dat dit allemaal gebeurt, maar je kunt wel miljoenen foto’s maken van al die sterren die die ruim 100 jaar dat wij als mens daartoe in staat zijn. Dan kom je tot de ontdekking van 90% van die foto’s gewone sterren zijn. Het zijn statistieken. Onze Zon wordt 10 miljard jaar dus na ongeveer 9 miljard jaar kondigt zich het einde aan. De Zon wordt dan een rode reus zoals dat genoemd wordt.
De wordingsgeschiedenis van een ster is meer dan het bedrijven van statistieken. Het moet ook blijven kloppen met de natuurwetten die we kennen, en tegenwoordig kunnen we die natuurwetten in de computer toepassen of een grote gasbol en een ster daarmee langdurig nabootsen om te kijken of het allemaal klopt. En ja dat is zo natuurlijk. Ik heb het zelf gedaan voor een neutronenster in mijn studietijd. Dat is eigenlijk niet zo moeilijk. Het mooiste voorbeeld binnen de sterrenkunde is het Hertzsprung-Russell diagram. Dat is een grafiek van alle sterren waarvan je de oppervlaktetemperatuur en de ware lichtkracht gemeten hebt en als zodanig in dit diagram zet. Je ziet dan dat 90% van alle stippen op één lijn staan. Dat zijn de gewone (hoofdreeks)sterren.
Een nieuw tijdperk dient zich inmiddels aan. Er zijn 4500+ exoplaneten ontdekt en ook hier duurt het te lang om erop te wachten dat je de wordingsgeschiedenis daarvan kunt begrijpen. Zo is ontdekt dat 4% van de ontdekte exponenten superaardes zijn. De rest is meer te vergelijken met Jupiter is nog veel groter. Kortom het lijkt niet op ons zonnestelsel. Dat is nu jammer want het zou zicht kunnen geven op hoe ons zonnestelsel is ontstaan. Wel is nu ontdekt dat de planeetvormende schijven zich verrassend vergelijkbaar ontwikkelen. Daarvoor zijn veel planeetvormende schijven met elkaar vergeleken. Ontdekt is dat de massa van een planeetvormende schijf alleen afhangt van zijn leeftijd. Hoe ouder de schijf, hoe minder stof. Zou dat stof opgeveegd worden door exoplaneten in wording?
Meer lezen van drs. Robert de Jong:
- Informatie kan niet verloren gaan
- Vakkundige kennisontwikkeling binnen de sterrenkunde
- Vroegtijdig uitgeblust heelal
- Circulaire redeneringen
- Lancering James Webb Telescope
- Lenswerking van een Supernova
- Via Pluto naar Arrokoth
- Koloniseren van de ruimte wordt actueel
- Water moet zich concentreren
- Kennis bouwen we steeds sneller op!
- Laat die barst maar gauw komen bij CERN!
- 'Ommuamua is een buitenaards artefact'
- Het universum is slechts één hartslag van een kloppend hart.
- Onbeperkte 'schone' energie.
Robert de Jong studeerde van 1982 tot en met 1988 Astronomie aan de Universiteit van Utrecht. Nadat hij zijn opleiding heeft voltooid neemt zijn carrière een verrassende wending. Hij kiest voor de ICT gaat werken voor het softwarebedrijf Baan. Binnen dit bedrijf, dat later zou worden overgenomen door de Amerikaanse software gigant Infor begint hij als programmeur en groeit hij door tot Senior Solution Architect. Zijn liefde en passie voor het vak Astronomie heeft hij echter nooit verloren.
In 1998 start hij samen met een aantal waarneem vrienden Sterrenvereniging Astra Alteria in Putten. Al snel neemt hij de rol van Voorzitter voor zijn rekening en in die hoedanigheid probeert hij het prachtige vak sterrenkunde voor een groter publiek toegankelijk te maken. Robert is een ‘kar trekker’ pur sang. Hij mobiliseert vrijwilligers, organiseert lezingen en waarneemavonden, stelt cursussen en lesmateriaal samen, ontwikkeld een website en ledenportaal bezoekt scholen en weet als geen ander de media te bereiken. De vereniging groeit dan ook flink onder zijn leiding en ontplooit zelfs activiteiten in Ede. In 2010 wordt Sterrenvereniging Astra Alteria, werkzaam in de regio Gelderland: Noordwest-Veluwe en Gelderse Vallei, door het bestuur van de KNWS als als regionale vereniging erkend. Door zijn vele werkzaamheden in het buitenland is Robert de afgelopen jaren meer naar de achtergrond getreden, maar is nog steeds een ambassadeur van de vereniging.