Astrochemie, Het kosmische verhaal van onze oorsprong

Astrochemie, Het kosmische verhaal van onze oorsprong
Waar komen we vandaan? De atomen in ons lichaam – en in alles om ons heen – zijn ooit in de kernen van zware sterren gevormd en bij spectaculaire supernova’s de ruimte in geslingerd. In de onmetelijke ijskoude wolken die achterblijven, hechten sommige zich aan stofdeeltjes en vormen ze stap voor stap steeds complexere moleculen, van water tot organische verbindingen. Wanneer zo’n wolk ineenstort, ontstaan nieuwe sterren en planeten, die deze chemische erfenis meenemen en verder verwerken. Daarnaast verspreiden ook kometen en planetoïden prebiotische bouwstenen naar jonge planeten en planten zo de eerste zaadjes van leven. Het ontrafelen van deze kosmische cyclus is het domein van de astrochemie. Met krachtige telescopen, laboratoriumexperimenten en computermodellen brengen onderzoekers uit verschillende vakgebieden stukje bij beetje in kaart hoe het universum de voorwaarden voor leven heeft geschapen.
Maandagavond 6 april aanstaande bent u vanaf 19:30 van harte welkom in het Marnix College, Junior Lokatie, Prins Bernhardlaan 25, 6713 MA Ede. De lezing is gratis voor leden van Astra Alteria. Voor niet leden zijn de kosten € 7,00.
Over de spreker
Dr. Marie Van de Sande is een astrochemicus bij de Leidse Sterrewacht. Simpel gezegd is zij een sterrenkundige en scheikundige die kijkt naar de bouwstenen van het heelal.
Ze is gespecialiseerd in oude, ‘uitgebluste’ sterren, de zogeheten AGB-sterren. Deze sterren blazen grote hoeveelheden gas en stof de ruimte in. Dit materiaal is cruciaal, want hieruit ontstaan uiteindelijk nieuwe sterren, planeten en zelfs de moleculen van het leven!
Wat doet ze precies?
Dr. Van de Sande ontwikkelt chemische modellen – een soort digitale recepten – om te begrijpen welke moleculen er in de gaswolken rond deze stervende sterren gevormd worden.
- Moleculen als detectives: De chemische signalen vertellen haar veel over de ster. Ze kan bijvoorbeeld aan de moleculen aflezen of een ster stiekem een verborgen partner heeft, of hoe snel de stofdeeltjes gevormd worden.
- Stof en IJs: Haar modellen kijken ook naar stof- en ijsvorming op het oppervlak van de deeltjes. Het zijn immers deze deeltjes die uiteindelijk onze planeten en zonnestelsels maken.
- Toekomst: Ze bereidt zich voor op spannende nieuwe waarnemingen met de krachtige ALMA-telescoop, waarmee ze de chemie in detail gaat bestuderen rond sterren zoals L2 Puppis.

