Hanny’s voorwerp
Je hoeft geen sterrenkunde te hebben gestudeerd om in deze wetenschappelijke tak een bijzondere ontdekking te doen!
Door Gerben de Jong
Astronomen maken vooral foto’s. Enorme hoeveelheden foto’s. En er zijn speciale computerprogramma’s om al die foto’s te scannen. Zo worden onverwachte ontdekkingen er uit gehaald. Maar toch is het menselijke oog samen met het menselijke brein in staat tot iets dat zelfs de grootste computer nog niet kan: Iets opmerken en onmiddellijk denken “Hé, dat is grappig!”
Maar hoe moet je dat dan doen, wanneer je met honderd miljard foto’s zit die van alle telescopen komen?
Wel, er is een initiatief gestart: Galaxy Zoo.
Dit betekent: de dierentuin van de Melkweg.
Iedereen kan zich opgeven om door een aantal van al die foto’s te bladeren en te bekijken. En iedereen hoopt op een bijzondere ontdekking. De kans daar op is minimaal, maar je weet maar nooit! En het is een heel wat onschuldiger manier van kansspel dan lotto of andere gokspelletjes.
Je wordt door de site op weg geholpen met vragen om te beschrijven wat je aan een foto is opgevallen. De verzameling beschrijvingen (classificaties) wordt de zooniverse genoemd. Er doen al zeker honderdvijftigduizend mensen mee en dat heeft al vijftig miljoen classificaties opgeleverd.
Hanny van Arkel is ook een enthousiaste sterrenfoto kijker. Ze is juf op een basisschool en sterren foto’s bestuderen is haar hobby. Op één van de foto’s ziet ze wat bijzonders. Ze meldt wat haar aan de foto is opgevallen. Nu is het zo dat 99,9% van alle meldingen door astronomen wordt herkend als iets dat al beschreven is. Maar het voorwerp dat juf Hanny meldde bleek wel degelijk een onbekend fenomeen. En omdat Hanny het heeft ontdekt heet het nu officieel: “Hanny’s voorwerp”. Je zou een Engelstalige astronoom dit eens moeten horen uitspreken. (klinkt als “worrrwurrrp”) Het heet ook niet “Hanny’s object” maar echt het Nederlandse “voorwerp”. Het is naar alle waarschijnlijkheid een weerspiegeling van een tijdelijke uitbarsting van energie, die nog niet eerder gezien was. Zelf geïnteresseerd? Google maar eens op Galaxy Zoo.
Afbeeldingen van Henny van Arkel en haar voorwerp. (https://blog.galaxyzoo.org/2009/12/12/zij-is-een-astronoom-hanny-van-arkel/)
Zelf aan de slag als ondekker van nieuwe zonnestelsels?
Hanny in ‘de wereld draait door’
Meer info (youtube) over Hanny en haar voorwerp.
Meer lezen van Gerben de Jong.
- Het Hertzsprung-Russell diagram.
- De Dichtheid van Sterren.
- De Telescoop.
- De wet van Titius en Bode.
- Gelukkig nieuwjaar!
Gerben de jong is voorzitter van Sterrenvereniging Astra Alteria en heeft als docent natuurkunde op het Marnix College te Ede gewerkt. Op het Marnix College en ook op de school waar hij voor het Marnix werkte heeft hij jaarlijks een clubje brugklasleerlingen begeleid die geïnteresseerd waren in sterrenkunde: de Milky Way Club. Gerben wil ons graag laten zien hoe mooi en vooral wijds de sterrenhemel is.